ATATÜRK ve Afganistan Kralı Amanullah Han
Afganistan Kralı Amanullah Han'ın Türkiye ziyareti
Atatürk siyasi dostluklara büyük önem verirdi. Bunun için önceden hem kendi hazırlanırdı, hem mahiyetindekileri hazırlardı. Yabancı devlet büyüklerini karşılamak onlara Türk Milletini tanıtmak en çok gurur duyduğu şey idi.
Takvim sayfaları 20 Mayıs 1928 tarihini gösterdiğinde Afganistan Kralı Amanullah Han, Kraliçe Süreyya Hanım'la beraber yurdumuza geldi.
Atatürk tarihe çok önem verirdi. Afgan Kralı Amanullah Han'ın ziyaretinden önce Afgan tarih ve coğrafyasını incelemiş, o zaman ki Umumi Katip Hikmet Bayur'u da bu konuda bir etüt hazırlamakla görevlendirmişti.
Atatürk'ün en büyük özelliklerinden birsi de Yabancı bir devlet adamı mı gelecek? Hemen o ülkenin tarihi, coğrafyası, sosyal hayatı, hakkında bilgiler toplar, onların bile bilmeyeceği şeyler öğrenir, konuklarını şaşkına çevirir, hayran bırakırdı. Zaten onun bilgi birikimine hayran olmamak mümkün de değildi.
Amanullah Han, Ankara'ya gelen ilk Hükümdar olduğu için bu ziyarete büyük önem veriliyordu. Han, Türkiye'ye Rusya'dan gelecekti. Atatürk, Orgeneral Fahrettin Altay'ı Kral'ın, eşini de Kraliçe'nin mihmandarlığına atamıştı. Korgeneral Naci Eldeniz ile eşi de ikinci mihmandarlardı.
Kral'ı almaya Sivastopol'a giden İzmir vapuru mihmandarlar takımı, protokol memurları, yaverler, tercümanlar, gazete muhabir ve fotoğrafçılarıyla doluydu. Peyki Satvet ve Peyki Şevket torpidoları da vapura eşlik ediyorlardı. Ruslar, Sivastopol'a gelen Türkleri büyük bir törenle karşıladılar.
Gece Orduevi'nde de büyük bir ziyafet verildi. Ertesi gün Kral ve Kraliçe Süreyya'yı alarak Sivastopol'dan ayrıldık. Ruslar savaş gemileri ve 38 uçakla İzmir Vapuru'nu geçirdi. Kral asker olduğu halde sivil giyiniyordu.
Avrupalılar gibi açık giyinen Kraliçe ise nazik ve güzeldi. Annesi Şamlı olan Kraliçe Türkçe bildiği ve meramını anlatabildiği halde Farsça konuşmayı tercih ediyordu. Yolculuk boyunca Kral ve Kraliçe samimi bir şekilde gazetecilerle görüşüyor, bol bol fotoğrafları çekiliyordu. Kral, Kraliçe'ye karşı çok nazikti. Tercümanlık yapıyordu. Eğlenceli bir şekilde geçen yolculuktan sonra Boğaz'a yaklaştığı zaman bizim donanma ve uçaklar karşılayıcı çıktılar. İstanbul Valisi Muhittin Üstündağ, donanma komutanı ve amiraller vapura çıkarak Kral ve Kraliçe'yi selamladılar. Boğaz'ın kıyısına dizilen halk, konuklan mendil sallayarak karşılıyordu. Vapur Haydarpaşa önünde demirledi. Özel trene binilerek Ankara'ya hareket edildi.
Amanullah Han Ankara'ya gelişinde eşi görülmemiş bir törenle karşılandı. Her taraf donanmış, yer yerinden oynuyor. Atatürk'le Kral'ın kırk yıllık dost gibi sarmaş dolaş olması herkesi heyecanlandırmıştı. Pek az devlet adamına yapılan bu içten gelen sevgi gösterisi karşısında Amanullah Han çok duygulanmıştı. Tören ve askerin teftişi, halkın selamlanmasından sonra Çankaya'da Kral'a ayrılan Köşk'e gidildi.
Afgan Kralı Kurban Bayramı'nı da İstanbul'da geçirmişti. Kendisine Tarabya Konak Oteli'nde bir öğle yemeği verildi. Hürriyet-i Ebediye Tepesinde yapılan bir geçit töreninden sonra yine İzmir Vapuru'yla ve kendisini almaya giden mihmandarlarla birlikte Batum' a yolcu edildi.
Kral gittikten sonra bir gece sofrada Atatürk, Fahrettin Altay'a, yolculuk sırasındaki izlenimlerini sordu ve "Kral'ı nasıl buldun?" ye sordu. O da "İyi bir adama benziyor. Fakat idari tecrübesi biraz az galiba. Kendisine de fazla güveniyor. Polatlı yakınlarında kendisine Sakarya Savaşı'mız hakkında bilgi vermek istedim, fakat beni dinlemeyip, kendi İstiklal Savaşlarını övmeye başladı. Yaptıklarıyla övünen bir adam gibi geldi bana" dedi. Atatürk, bunun üzerine başını sallayarak:
"Öyledirler, öyledirler" diye karşılık verdi.
Atatürk siyasi dostluklara büyük önem verirdi. Bunun için önceden hem kendi hazırlanırdı, hem mahiyetindekileri hazırlardı. Yabancı devlet büyüklerini karşılamak onlara Türk Milletini tanıtmak en çok gurur duyduğu şey idi.
Takvim sayfaları 20 Mayıs 1928 tarihini gösterdiğinde Afganistan Kralı Amanullah Han, Kraliçe Süreyya Hanım'la beraber yurdumuza geldi.
Atatürk tarihe çok önem verirdi. Afgan Kralı Amanullah Han'ın ziyaretinden önce Afgan tarih ve coğrafyasını incelemiş, o zaman ki Umumi Katip Hikmet Bayur'u da bu konuda bir etüt hazırlamakla görevlendirmişti.
Atatürk'ün en büyük özelliklerinden birsi de Yabancı bir devlet adamı mı gelecek? Hemen o ülkenin tarihi, coğrafyası, sosyal hayatı, hakkında bilgiler toplar, onların bile bilmeyeceği şeyler öğrenir, konuklarını şaşkına çevirir, hayran bırakırdı. Zaten onun bilgi birikimine hayran olmamak mümkün de değildi.
Amanullah Han, Ankara'ya gelen ilk Hükümdar olduğu için bu ziyarete büyük önem veriliyordu. Han, Türkiye'ye Rusya'dan gelecekti. Atatürk, Orgeneral Fahrettin Altay'ı Kral'ın, eşini de Kraliçe'nin mihmandarlığına atamıştı. Korgeneral Naci Eldeniz ile eşi de ikinci mihmandarlardı.
Kral'ı almaya Sivastopol'a giden İzmir vapuru mihmandarlar takımı, protokol memurları, yaverler, tercümanlar, gazete muhabir ve fotoğrafçılarıyla doluydu. Peyki Satvet ve Peyki Şevket torpidoları da vapura eşlik ediyorlardı. Ruslar, Sivastopol'a gelen Türkleri büyük bir törenle karşıladılar.
Gece Orduevi'nde de büyük bir ziyafet verildi. Ertesi gün Kral ve Kraliçe Süreyya'yı alarak Sivastopol'dan ayrıldık. Ruslar savaş gemileri ve 38 uçakla İzmir Vapuru'nu geçirdi. Kral asker olduğu halde sivil giyiniyordu.
Avrupalılar gibi açık giyinen Kraliçe ise nazik ve güzeldi. Annesi Şamlı olan Kraliçe Türkçe bildiği ve meramını anlatabildiği halde Farsça konuşmayı tercih ediyordu. Yolculuk boyunca Kral ve Kraliçe samimi bir şekilde gazetecilerle görüşüyor, bol bol fotoğrafları çekiliyordu. Kral, Kraliçe'ye karşı çok nazikti. Tercümanlık yapıyordu. Eğlenceli bir şekilde geçen yolculuktan sonra Boğaz'a yaklaştığı zaman bizim donanma ve uçaklar karşılayıcı çıktılar. İstanbul Valisi Muhittin Üstündağ, donanma komutanı ve amiraller vapura çıkarak Kral ve Kraliçe'yi selamladılar. Boğaz'ın kıyısına dizilen halk, konuklan mendil sallayarak karşılıyordu. Vapur Haydarpaşa önünde demirledi. Özel trene binilerek Ankara'ya hareket edildi.
Amanullah Han Ankara'ya gelişinde eşi görülmemiş bir törenle karşılandı. Her taraf donanmış, yer yerinden oynuyor. Atatürk'le Kral'ın kırk yıllık dost gibi sarmaş dolaş olması herkesi heyecanlandırmıştı. Pek az devlet adamına yapılan bu içten gelen sevgi gösterisi karşısında Amanullah Han çok duygulanmıştı. Tören ve askerin teftişi, halkın selamlanmasından sonra Çankaya'da Kral'a ayrılan Köşk'e gidildi.
Afgan Kralı Kurban Bayramı'nı da İstanbul'da geçirmişti. Kendisine Tarabya Konak Oteli'nde bir öğle yemeği verildi. Hürriyet-i Ebediye Tepesinde yapılan bir geçit töreninden sonra yine İzmir Vapuru'yla ve kendisini almaya giden mihmandarlarla birlikte Batum' a yolcu edildi.
Kral gittikten sonra bir gece sofrada Atatürk, Fahrettin Altay'a, yolculuk sırasındaki izlenimlerini sordu ve "Kral'ı nasıl buldun?" ye sordu. O da "İyi bir adama benziyor. Fakat idari tecrübesi biraz az galiba. Kendisine de fazla güveniyor. Polatlı yakınlarında kendisine Sakarya Savaşı'mız hakkında bilgi vermek istedim, fakat beni dinlemeyip, kendi İstiklal Savaşlarını övmeye başladı. Yaptıklarıyla övünen bir adam gibi geldi bana" dedi. Atatürk, bunun üzerine başını sallayarak:
"Öyledirler, öyledirler" diye karşılık verdi.
Yorumlar
Yorum Gönder